Door Harry Schipper – Inwoners van Harderwijk en Hierden gaan in twee jaar tijd eerst tien en daarna nog eens vijf procent meer OZB betalen dan nu, het gratis parkeren is over twee jaar voorbij en er wordt de komende jaren overal in de gemeente (óók intern) flink bezuinigd.
Met die boodschap komt wethouder Wilco Mazier van financiën. Hij en de andere leden van het college van burgemeester en wethouders zien zich tot het forse pakket aan ombuigingsvoorstellen gedwongen, omdat de gemeente Harderwijk de komende jaren twaalf miljoen euro minder ontvangt van haar grootste geldschieter, de rijksoverheid.Het forse pakket aan ‘ombuigingen’ (meer bezuinigingen en hogere belastingen) in de vandaag nieuw gepresenteerde begroting voor volgend jaar (en de drie daaropvolgende jaren) treft alle groepen van de Harderwijkse en Hierdense samenleving hard
Natuurlijk kan de gemeenteraad tijdens de raadsvergadering verderop deze maand nog proberen om sommige bezuinigingen of lastenverhogingen voor haar inwoners van tafel te krijgen, maar uiteindelijk moet de begroting voor volgend jaar ‘sluitend’ zijn: er mag niet meer worden uitgegeven dan er geld binnenkomt. Dat zijn nou eenmaal de strenge spelregels van de toezichthouder op elke gemeente, de provincie. Een gemeente die zich daar niet aan houdt, kan onder curatele worden geplaatst. En dan beslist voor Harderwijk de provincie Gelderland waar er wordt bezuinigd en op welke terreinen de belastingen omhoog gaan. Dan houden ook de raadsleden liever het roer zelf in handen. Als ze ergens meer geld aan willen uitgeven of minder willen bezuinigen, zullen ze het benodigde geld ergens anders vandaan moeten halen.
Wethouder Mazier houdt nog een kleine slag om de arm of alle bezuinigingen en lastenverhogingen doorgaan. “Stel dat volgend jaar bij de behandeling van de Kadernota blijkt dat we minder door het rijk worden gekort dan nu is aangekondigd, dan kunnen we nog wat schrappen. Maar”, zo laat hij daar direct op volgen, “dat zie ik nu nog niet gebeuren”. Namens alle gemeenten in Nederland wordt hiervoor door de VNG, de Vereniging van Nederlandse Gemeenten, natuurlijk wel voortdurend gelobbyd.
De inschatting is dat de vandaag nieuw gepresenteerde begroting in grote lijnen kan rekenen op goedkeuring van de raadsleden. Vorige maand stemden ze namelijk ook al in met de Kadernota, een soort ruwe begroting waarin ook het financiële uitzicht voor de komende jaren wordt geschetst. Daarbij kregen de raadsleden ook al een enorme stapel bezuinigingen en lastenverhogingen voorgeschoteld, opgedeeld in drie categorieën: a, b en c, ofwel licht-zware, middelzware en hele zware ombuigingen.
Gehoopt werd dat met categorie a kon worden volstaan, hoewel B en W toen ook al aangaven het daarmee hoogstwaarschijnlijk niet te kunnen redden. Doordat de kosten voor hulp aan Harderwijkse jongeren met problemen de komende jaren onverwacht veel hoger uit gaan vallen – jaarlijks wel een miljoen euro meer dan nu, zo blijkt uit de eerste resultaten van een nog lopend kostprijsonderzoek – liepen de begrotingstekorten in met name de jaren 2026 en 2027 op tot vér boven de zeven miljoen.
Daar bovenop kwam ook nog eens een nieuwe rekenmethode van het rijk, die dit jaar in ging. Die pakte ook behoorlijk ongunstig uit voor flink wat gemeenten, waaronder Harderwijk. Voor dit jaar werden de zogeheten ‘nadeelgemeenten’ daarvoor nog gecompenseerd, maar – tamelijk onverwacht - volgend jaar al niet meer helemaal. Daardoor ontstond een nieuw gat in de begroting, ditmaal van ruim 1,6 miljoen euro. Omdat het een eenmalig tekort is, vindt de provincie het goed als Harderwijk dat enorme bedrag aanvult vanuit de ‘algemene middelen’ - zeg maar de gemeentelijke spaarrekening of spaarpot.
Het Harderwijkse gemeentebestuur kon dus weinig anders dan per 2026 ook de bezuinigingen en lastenverhogingen uit de middelzware categorie b in gang te zetten. Dat levert in 2026 meer dan 5, 5 miljoen op en de jaren erna zelfs telkens zo’n 6,4 miljoen euro. Daarmee dalen de tekorten voor 2026 en 2027 van ruim zeven miljoen naar respectievelijk ruim 1,6 en 1,3 miljoen euro. Mazier heeft voor die tekorten nu nog genoeg tijd om ook daarvoor oplossingen te bedenken.
Een rekensommetje leert dat de woonlasten in Harderwijk (uitgaand van een woning met een gemiddelde WOZ-waarde) volgend jaar stijgen met gemiddeld 8,45 procent. De OZB gaat dan 10,95 procent omhoog, de (bruto) afvalstoffenheffing stijgt met 2,49 procent en de riool- en waterzorgheffing stijgt met 13,83 procent. In harde euro’s: de OZB stijgt van 336 naar 373, afvalheffing van 281 naar 288 en riool van 155 naar 177 euro.
