Harderwijk was in de vorige eeuw nauw verbonden met de visserij. De stad was toen een thuishaven van een grote Zuiderzee vissersvloot. Veel inwoners waren destijds actief betrokken bij én afhankelijk van de visserij. Maar die visserij is voltooid verleden tijd geworden en de ligplaatsen van de botters zijn overgenomen door de pleziervaart.
De Zuiderzeebotters waren daarom erg kwetsbaar en vergingen veelal in de talrijke stormen van die tijd. Velen hebben de actieve visserij daarom met hun leven moeten bekopen en hun lichamen werden soms ook nooit meer teruggevonden. Veel Harderwijker families hebben op deze wijze hun dierbaren op zee verloren. Onder hen bevinden zich kinderen van 8, 12 en 13 jaar.Vroeger werd de visserij niet uitgeoefend met schepen voorzien van moderne technieken
In 2008 is, mede op initiatief van de Stichting Visserijdagen, ter nagedachtenis aan de op zee omgekomen Harderwijker vissers, een speciaal ontworpen Plaquette onthuld, bij het beeld van het Vissersvrouwtje op de Havendam met de namen van 40 verdronken vissers. Ondanks de moeite die destijds bij de inventarisatie van namen is gedaan, blijkt de lijst van omgekomen Harderwijker vissers in de loop van de tijd helaas niet compleet te zijn.
Sinds de onthulling van deze plaquette is er namelijk vanuit verschillende vissersfamilies bij tijd en wijle aandacht gevraagd voor ook andere Harderwijker vissers die bij de vroegere Zuiderzeevisserij het leven hebben gelaten en niet op de Plaquette voorkomen. Naar aanleiding van die suggesties heeft er door Zuiderzee auteur en -historicus Robert Oosterhof uit Ermelo, aanvullend historisch onderzoek plaatsgevonden. In die zoektocht is hij ondersteund door het Streekarchivaat Noordwest-Veluwe. Het resultaat hiervan is kort samengevat dat de huidige plaquette inderdaad onvoldoende namen vermeld.
Uit archiefstukken, het boek Foppen vissen in 400 jaar familiegeschiedenis, genealogische geschriften alsmede burgerlijke standsgegevens uit andere voormalige Zuiderzeegemeenten, heeft de onderzoeker veel meer namen ontdekt. Uiteindelijk is er sprake van 19 ontbrekende namen, terwijl één naam eigenlijk niet op de huidige plaquette thuishoort.
Hoe grondig dit aanvullende onderzoek ook heeft plaatsgevonden: het is niet uit te sluiten dat er in de toekomst nog andere namen zichtbaar worden.
Vanuit historisch oogpunt en met inachtneming van de nodige zorgvuldigheid, is het daarom respectvol om de huidige plaquette te actualiseren.
De gemeente Harderwijk waardeert het initiatief in hoge mate….De omgekomen vissers van Harderwijk. Velen in Zee gebleven, hier staan ze ingeschreven en wordt aan hen gedacht.
Door Textline Harderwijk is op verzoek van de Stichting Visserijdagen Harderwijk een geheel nieuw monument ontworpen. Dit monument geeft in duurzaam en tijdloos Cortenstaal een beeld van een gestileerde golf met een bottermodel voorzien van het speciaal daarvoor geschreven gedicht door Michel Martinus: “Het Laatste Zeil…”
De namen van alle 58 vissers zijn, evenals de tekst van het gedicht, in het staal uitgesneden voorzien van hun leeftijd en jaar van overlijden. De totale productiekosten van het nieuwe Vissers monument bedragen ruim € 15.000,--
Het nieuwe Vissersmonument krijgt een prominente plaats bij het verstilde beeld van de Vissersvrouw met Kind “op het Bargje”, als onderdeel van de gerenoveerde Havendam. Een bijzondere plek in Harderwijk om te herdenken én te herinneren.
De officiële onthulling zal, onder verantwoordelijkheid van de Stichting Visserijdagen Harderwijk, op genoemde locatie plaatsvinden op zaterdag 20 augustus 2022 ’s-middags om 15.00 uur door Nederlands Binnenvaartpastor: Dirk Meijvogel. Bij die gelegenheid zal een kort gedenkwoord en een in memoriam worden uitgesproken. Muziekvereniging Kunst Na Arbeid uit Hierden zal zorgdragen voor een passende muzikale omlijsting bij de onthulling.
Mevrouw Tiny Brummans zal het speciaal geschreven gedicht: “Het Laatste Zeil” door haar inmiddels overleden echtgenoot voordragen. De feitelijke onthulling van het nieuwe monument zal plaatsvinden door Henk en Aartje de Bruin – Foppen.
Na de onthulling is er vervolgens officieel gelegenheid voor het neerleggen van bloemen bij het nieuwe monument door belangstellende personen c.q. organisaties. Degenen die van deze gelegenheid gebruik willen maken worden verzocht dit vooraf kenbaar te maken via het mailadres: [email protected] teneinde een zorgvuldige organisatie daarvan te laten plaatsvinden. Omstreeks 15.20 uur zal deze plechtigheid worden afgerond.
Het nieuwe Vissersmonument ter aanvulling van het Vissersvrouwtje aan de Havendam:
Het beeld is gemaakt door kunstenares Annie van der Velde en geeft een verstild beeld weer van een jonge vissersvrouw met kind die tevergeefs wacht op haar geliefde. Een ingetogen en waardige hommage aan de vissersvrouwen en moeders van toen.
Komen ze er bijna aan moe? .... Zie je al wat?......
Nee jongen nog niet, maar het zal niet lang meer duren …
Harderwijk, 1 augustus 2022,
Namens de Stichting Visserijdagen Harderwijk,
Nel Annen, Fred Zoer en Rob Spierenburg.